Za pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze należy opłacać składki na Fundusz Emerytur Pomostowych. Pracodawcy, którzy tak robią muszą do końca marca złożyć do ZUS odpowiednie dokumenty.
Chodzi tu o dokument ZUS ZSWA, czyli zgłoszenie/korektę danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze za 2018 rok. Składa się go żeby zgłosić okresy, w których pracownicy wykonywali takie prace. Zgłoszenie muszą przekazać pracodawcy, którzy mają obowiązek prowadzenia ewidencji takich pracowników oraz opłacania za nich składek na Fundusz Emerytur Pomostowych. Obecnie składka na FEP wynosi 1,5 % podstawy wymiaru i w całości finansowana jest przez płatnika składek.
Praca w szczególnych warunkach to praca związana z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia. Takie okoliczności mogą być spowodowane siłami natury lub procesami technologicznymi. Warunki te, mimo zastosowania środków ostrożności, mogą mieć negatywny wpływ na zdrowie pracownika i jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego spowodować utrudnienie pracy. Jest to m.in. praca przy bezpośredniej obróbce węgla oraz rud metali, praca pod ziemią przy drążeniu tuneli, a także praca na statkach żeglugi morskiej lub w pomieszczeniach o narzuconej technologią temperaturze powietrza poniżej 0° C.
Prace o szczególnym charakterze natomiast wymagają wyjątkowej odpowiedzialności oraz sprawności psychofizycznej. Muszą być wykonywane należycie, w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych ludzi. Mogą one powodować pogorszenie sprawności psychofizycznej przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek szybszego starzenia się. Taką pracę wykonują np. piloci statków powietrznych i kontrolerzy ruchu lotniczego, nawigatorzy na statkach morskich oraz piloci morscy, maszyniści pojazdów trakcyjnych czy kierowcy autobusów, trolejbusów oraz motorniczy tramwajów.
