Antysmogowe działania

Zanieczyszczenie powietrza jest aktualnie kluczowym problemem środowiskowym, społecznym i ekonomicznym. Polska należy pod tym względem do niechlubnej czołówki krajów Unii Europejskiej. Informacje o podwyższonych lub przekroczonych stanach zanieczyszczenia powodują, że poszukuje się rozwiązań umożliwiających poprawę sytuacji. Samorządy wojewódzkie przyjęły tzw. uchwały smogowe.

28 września 2020 r. Sejmik Województwa Pomorskiego przyjął tzw. uchwały antysmogowe. Przyjęte uchwały są podzielone na: Uchwałę dla obszaru miast Województwa Pomorskiego z wyłączeniem Gminy Miasta Sopot, Uchwałę dla obszaru Województwa Pomorskiego z wyłączeniem miast i Gminy Miasta Sopot (obszary wiejskie).

Zgodnie z przyjętymi uchwałami antysmogowymi mieszkańcy miast, którzy ogrzewają domy kotłami CO lub piecami na paliwa stałe, w pierwszej kolejności mają obowiązek podłączenia się do miejskiej sieci ciepłowniczej lub gazowej. Jeśli nie ma możliwości podłączenia się do miejskiego ogrzewania, uchwały zezwalają na stosowanie gazu lub lekkiego oleju opałowego. Podczas sesji Marszałek Województwa Pomorskiego Mieczysław Struk wypowiedział się na temat rozmiaru problemu związanego z nieekologicznymi źródłami ciepła.

– Skala problemu jest gigantyczna. W województwie pomorskim mamy ok. 100 tys. kotłowni i emitorów wysokoemisyjnych zanieczyszczających powietrze – mówił. – Warto wspomnieć o powiązaniu zanieczyszczenia środowiska z chorobami cywilizacyjnymi. Pyły w powietrzu wpływają choćby na choroby układu oddechowo-krążeniowego.

Na wsiach uchwała nakłada obowiązek podłączenia się do sieci ciepłowniczej, jeżeli taka sieć występuje. Nie ma natomiast obowiązku korzystania z gminnych sieci gazowych. Tutaj też obowiązuje wymiana źródeł ciepła na nowoczesne.

Marszałek Mieczysław Struk również wspomniał, co zakładają przepisy i w jakim kierunku powinni dążyć mieszkańcy. – Wszędzie tam, gdzie istnieje możliwość podłączenia się do sieci ciepłowniczej lub do odnawialnej energii, to jak najbardziej takie działania będą przez samorząd wspierane – mówił marszałek.

Ważna jest również informacja dla posiadaczy kominków. Jeżeli w domu mamy kominek, który nie jest głównym źródłem ogrzewania, nie trzeba z niego rezygnować. Jednak przestarzałe wkłady warto wymienić na nowoczesne, ekologiczne. Warunkiem korzystania z kominków jest zapis, iż eksploatacja urządzenia nie spowoduje uciążliwości, w tym zadymienia, na terenach sąsiadujących. Do spalania w kominku należy używać specjalnego drewna lub olejów (w przypadku biokominków).

Podczas sesji zostały również wypowiedziane bardzo ważne słowa dla osób, które będą musiały wymienić swoje źródła ciepła, ponieważ nawiązano do sposobu wsparcia finansowego do wymiany przestarzałych instalacji.

Samorząd województwa pomorskiego będzie dążyć do tego, aby w kolejnej perspektywie finansowej (RPO WP 2021-2027) wesprzeć finansowanie inwestycji dotyczących realizacji uchwały w zakresie, który nie został objęty programem Czyste Powietrze i STOP SMOG – tj. w zabudowie wielorodzinnej zwłaszcza w sytuacji, gdy nie pojawią się rządowe programy w tym zakresie.

Zapowiedziana pomoc w perspektywie finansowej (RPO WP 2021-2027) jest również bardzo ważna dla samorządów, które jak dotąd w większości finansowały takie przedsięwzięcia ze środków gminnych, a te nie zawsze były na poziomie zadawalającym mieszkańców.

Poniżej zostały przedstawione główne założenia uchwał antysmogowych, terminy wymiany instalacji, wymieniono paliwa, których zabrania się spalania, a także przedstawiono, jakie dokumenty musimy posiadać w przypadku kontroli organu do tego uprawnionego.

Uchwałę stosuje się do instalacji, w których następuje spalanie paliw w rozumieniu art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz.U. z 2020 r. poz. 833 z późn. zm.), w szczególności do kotłów, pieców oraz kominków, jeżeli:

1) dostarczają ciepło do:

a) instalacji centralnego ogrzewania lub

b) instalacji ciepłej wody użytkowej;

2) wydzielają ciepło poprzez:

a) bezpośrednie przenoszenie ciepła lub

b) bezpośrednie przenoszenie ciepła w połączeniu z przenoszeniem go do innego nośnika;

– a użytkowanie tej instalacji służy do: zapewnienia właściwej temperatury w obiekcie budowlanym lub jego części, do podgrzewania wody użytkowej lub do produkcji pary technologicznej.

We wskazanych wyżej instalacjach dopuszcza się stosowanie wyłącznie następujących rodzajów paliw:

1) paliwa gazowego w rozumieniu art. 3 pkt 3a ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne;

2) gazu płynnego LPG;

3) lekkiego oleju opałowego w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw (Dz.U. z 2019 r. poz. 660).

DLA MIAST

Nie stosuje się wyżej wymienionych paliw dla obszarów miejskich do instalacji, jeśli łącznie spełnione są następujące warunki:

1) brak jest dostępnej sieci ciepłowniczej i sieci gazowej na terenie bezpośrednio przylegającym do działki, na której znajduje się instalacja, w której następuje spalanie paliw, potwierdzony przez operatora sieci, a w przypadku braku operatora sieci przez organ gminy;

2) spalanie paliwa zachodzi w instalacji:

a) o której mowa w § 5 pkt 1 lit. a spełniającej minimalne poziomy sezonowej efektywności energetycznej i normy emisji zanieczyszczeń dla sezonowego ogrzewania pomieszczeń określonych w pkt. 1 załącznika II do rozporządzenia Komisji (UE) 2015/1189 z dnia 28 kwietnia 2015 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla kotłów na paliwo stałe lub

b) o której mowa w § 5 pkt 2, w której emisja cząstek stałych (pyłu) nie przekracza granicznych wielkości określonych w pkt 2 lit. a załącznika II do rozporządzenia Komisji (UE) 2015/1185 z dnia 24 kwietnia 2015 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń na paliwo stałe lub

c) o której mowa w § 5 pkt. 1 lit. b, spełniającej wymagania dotyczące granicznych wartości emisji określone w pkt. 1 załącznika do rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie wymagań dla kotłów na paliwo stałe.

DLA OBSZARÓW WIEJSKICH

Nie stosuje się wyżej wymienionych paliw dla obszarów wiejskich do instalacji, jeśli łącznie spełnione są następujące warunki:

1) brak jest dostępnej sieci ciepłowniczej na terenie bezpośrednio przylegającym do działki, na której znajduje się instalacja, w której następują spalanie paliw, potwierdzony przez operatora sieci, a w przypadku braku operatora sieci przez organ gminy;

2) spalanie paliwa zachodzi w instalacji:

a) o której mowa w § 5 pkt 1 lit. a spełniającej minimalne poziomy sezonowej efektywności energetycznej i normy emisji zanieczyszczeń dla sezonowego ogrzewania pomieszczeń określonych w pkt 1 załącznika II do rozporządzenia Komisji (UE) 2015/1189 z dnia 28 kwietnia 2015 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla kotłów na paliwo stałe lub

b) o której mowa w § 5 pkt 2, w której emisja cząstek stałych (pyłu) nie przekracza granicznych wielkości określonych w pkt 2 lit. a załącznika II do rozporządzenia Komisji (UE) 2015/1185 z dnia 24 kwietnia 2015 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń na paliwo stałe lub

c) o której mowa w § 5 pkt 1 lit. b, spełniającej wymagania dotyczące granicznych wartości emisji określone w pkt. 1 załącznika do rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie wymagań dla kotłów na paliwo stałe.

W przypadku zapewnienia przez operatora, po wejściu w życie uchwały, dostępu do sieci ciepłowniczej lub gazowej na terenie bezpośrednio przylegającym do działki, na której znajduje się instalacja, w której następuje spalanie paliw, instalacje mogą być eksploatowane przez okres nie dłuższy niż 15 lat od daty rozpoczęcia ich eksploatacji.

Zabrania się również spalania w piecach na paliwa stałe następujących paliw:

– muły węglowe, flotokoncentraty,

– węgiel brunatny lub dowolną mieszaninę paliw z dodatkiem lub bez dodatku innych substancji, zawierającą mniej niż 85% węgla kamiennego o uziarnieniu mniejszym niż 3mm;

– niesortowanych; dla których nie wystawiono wymaganego świadectwa jakości. paliw, o których mowa w Tabeli nr 6 załącznika do rozporządzenia Ministra Energii z dnia 27 września 2018 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw stałych (miały o wymiarze ziarna 1 ÷ 31,5 mm miał I, miał II, miał III);

– paliw zawierających biomasę o wilgotności powyżej 20%.

Dla obszarów miejskich i wiejskich w województwie pomorskim przyjęto następujące terminy wymiany źródeł ciepła:

1. Od dnia 1 września 2024 r. nie można eksploatować kotłów na paliwo stałe, oddanych do eksploatacji przed dniem wejścia w życie uchwały, które nie spełniają wymagań w zakresie standardów emisyjnych odpowiadających kl. 3 pod względem granicznych wartości emisji pyłu wg normy PN-EN 303-5:2012 lub nieposiadających tabliczki znamionowej;

2. od dnia 1 września 2026 r. nie można eksploatować kotłów na paliwo stałe, oddanych

do eksploatacji przed dniem wejścia w życie uchwały, które spełniają wymagania w zakresie standardów emisyjnych odpowiadających klasie 3 i 4 pod względem granicznych wartości emisji pyłu wg normy PN-EN 303-5:2012;

3. od dnia 1 lipca 2035 r. nie można eksploatować kotłów na paliwo stałe, oddanych do eksploatacji przed dniem wejścia w życie uchwały, które spełniają wymagania w zakresie standardów emisyjnych odpowiadających klasie 5 pod względem granicznych wartości emisji pyłu wg normy PN-EN 303-5:2012.

W przypadku kontroli musimy posiadać następujące dokumenty:

1) dokumentację techniczną urządzenia;

2) instrukcję dla instalatorów i użytkowników, o której mowa w pkt 3 lit. a załącznika II do Rozporządzenia Komisji (UE) 2015/1185 z dnia 24 kwietnia 2015 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń na paliwo stałe;

3) instrukcję dla instalatorów i użytkowników, o której mowa w pkt 2 lit. a załącznika II do Rozporządzenia Komisji (UE) 2015/1189 z dnia 24 kwietnia 2015 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla kotłów na paliwo stałe;

4) dokument potwierdzający brak możliwości przyłączenia do sieci ciepłowniczej;

5) kopię świadectwa jakości paliwa stałego, o której mowa w art. 6c ust. 2 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw;

6) dokumentację potwierdzającą datę oddania instalacji do eksploatacji.